Ürkmez Hakkında

Ürkmez’in tarihi ve Konumu

Ürkmez beldesi, İzmir-Seferihisar-Kuşadası yolu üzerinde olup, ilçe merkezine 25 km, Gümüldür’e 10 km uzaklıktadır.Beldenin 2004 yılı nüfusu 5206 kişidir.Yaz aylarında bu nüfus 40-50 bin kişiye ulaşmaktadır.Ürkmez, bugün Kısık Yarımadası olarak anılan yarımada üzerinde yer alan antik lebedos kentinin yerleşim alanının kuzeybatısında bulunmaktadır. Lebedos, Bölüm 1 de de bahsedildiği üzere, tarihteki 12 iyon kentinde biridir. Lebedos’un kurulduğu yarımada, anakaraya 300 m uzunluğunda ve 250 m genişliğinde bir berzah ile bağlıdır

Kentin akropolü, 60 m yüksekliğinde bir tepededir. Ürkmez adı, Cumhuriyet öncesi yörede Türk ve Rum nüfusun yan yana yaşadığı yıllardan kalmadır.Bu yıllarda, sahil kesiminde yaşayan Rumlardan “ürkülmediğini” belirtmek üzere “Ürkmedik” adı yerleşme için kullanılırken, bu giderek günümüzde Ürkmez’e dönüşmüştür. Ürkmez, yaklaşık 35-40 yıl önce, bugünkü yerinden 3 km daha kuzeyde dağ eteğindeki bir köy iken zamanla buradan kıyıya doğru inmeye başlamıştır. Bu yer değişikliğinde; aşağıdaki narenciye bahçelerinin varlığı, turizm gelişmesi, kıyıda ikinci konutların çoğalması önemli rol oynamıştır.
Ayrıca, Seferihisar-Kuşadası karayolunun işlek bir yol haline gelmesi de Ürkmez köyünü kıyıya doğru çekmiştir. Yukarıdaki köy ise tamamen boşalmıştır.

Ürkmez 1992 tarihinde belediye olmuştur. Beldenin Mersinalanı ve Bengiler adlı 2 mahallesi bulunmakta, belde kıyı ve karayolu boyunca büyümesini sürdürmektedir.
Ürkmez, Seferihisar kıyılarının en güneybatısında turistik önemi olan bir beldedir. Bu önemi, ege kıyılarının en güzel, en temiz ve en berrak denizlerinden birine sahip olmasından kaynaklanmaktadır.

Beldede yeme-içme-eğlence tesisleri kapsamında 5 restoran, 4 pide salonu, 1 pastane ve 1 disko hizmet vermektedir.
Beldenin ekonomisinde Satsuma cinsi mandalina yetiştiriciliği egemendir, ayrıca zeytincilik de yapılmaktadır. Yaklaşık 75.000 ağaçtan 2003 yılında 7500 ton mandalina toplanmıştır. Şüphesiz turizm sektörü, belde ekonomisinde ticaret ve inşaat faaliyetlerini de harekete geçirerek son yılların en önemli sektörü haline gelmiştir. Beldenin içme suyu şebeke inşaatı tamamlanmıştır.

Seferihisar ekolojik ve fizyonomik bakımdan ortak özellikler gösteren bitki topluluklarına sahiptir. Bitki toplulukları iki ana formasyonda görülür. Bunlar; maki topluluğu ve orman topluluğudur. Maki olarak ayırt edilen ve baskın türlerini, delice, meneniç, zakkum, katırtırnağı ve yer yer fundaların oluştuğu formasyonda maki-garig şeklinde topluluklarda vardır.
İlçede ayrıca küçük topluluklar halinde kızılçam ormanları ile yüksek yapılı, kalın gövdeli, tek ağaç şeklinde meşeler yayılmış gösterir.
Seferihisar ilçesinde orman alanı toplam 132,400,154 m²’dir.Ormanlar, ilçenin kıyıdan içeriye doğru iç kısımlarında artan yükseltiyle birlikte yoğunlaşmaktadır.

Yer yer kıyılarda da ormanlar görülür ve bunları piknik yeri olarak kullanılır (Ekmeksiz Ormaniçi Dinlenme Yeri ve Teos Ormaniçi Dinlenme Yeri ). İlçe genelinde en fazla orman alanı Doğanbey – Payamlı beldesindedir (40,763,700 m² ) ve belde ilçe genelinde % 30 luk paya sahiptir. Beldede dikili çam ağaçları yoğunluktadır. Orman varlığı en fazla ikinci yerleşme Orhanlı köyüdür ( 35,471,163 m² ) ve buradaki ormanlar ilçe toplamının % 27 sini oluşturmaktadır. Köyün çoğunluğu dikili çam ağaçlarıyla kaplıdır, çok az kısmı baltalık, bozuk ve çalılıktır.

Ürkmez ilçesinin batı ve kuzey kesimlerinde kırmızı kahverengi Akdeniz toprakları yayılmıştır. Kuzeyde Yağlıkaya Tepe’nin kuzeyinden, daha batıda Kermiç Tepe doğusuna kadar uzanır ve güneye doğru alanı daralarak Sığacık Köyü ve Aktaş Burnu civarında son bulur. Seferihisar’da kahverengi orman topraklarına sadece İhsaniye Köyünün kuzey ve kuzeydoğusunda rastlanılır. Rendzinalara ise iki ayrı yerde rastlanılır.Bunlardan birisi Teos Yarımadası ve çevresinde ve diğeri de bu alanın doğu kesimindedir. Drenajları iyidir. Alüvyon topraklar iki alanda yayılmıştır. Bunlar kuzeyde Azmak Dere ve Ulamış Dere’nin geçtiği alanlar ve güneyde Yassıçay-Karaçay’ın geçtiği alanlardır. Alüvyon topraklar düz ve düze yakın az eğimli taban arazisinde bulunurlar. Zeytinlik, bağ, bahçe, otlak olarak yaygın kullanılmaktadır.

Seferihisar’da arazinin sınıflandırılmasına bakıldığında Bademler köyünün güneyi ile Seferihisar arasındaki düzlüklerde I. sınıf araziler bulunmaktadır. II. sınıf araziler Düzce köyü ve civarında yer almaktadır.Bu topraklar genellikle orta derinlikte, iyi su tutma kapasitesine sahip, orta derecede organak madde bulunduran topraklardır.Seferihisar’ın batısındaki sahalar ise III. sınıf arazilere dahildir, burada rendzina kırmızımsı kahverengi topraklar yayılış gösterir. IV. sınıf araziler, Çamlık köyünden

Seferihisar’a kadar uzanan geniş tanlı düzlüklerden orta derecede eğilimli kısımlara geçiş alanlarında mevcuttur.Seferihisar’ın yaklaşık 5 km kuzeybatısındaki nemli otlaklar V. sınıf araziler arasındadır.Yayılış alanları pek fazla değildir. Bu sahalarda doğal bitki örtüsü makilerdir.Bu topraklardan tarım dışında mera olarak faydalanılmaktadır.Seferihisar güneyinde yüksek taşlılık, sığlık ve fazla eğim gösteren sahalar VI. sınıf kapsamına alınmıştır, buralarda genellikle seyrek bodur çalılıklar yoğunluktadır. Yüzeye anakayanın çıkmış olması tarım faaliyetlerini durdurmuştur. VIII. sınıf araziler, ilçenin güneydoğusunda, eğilimli, çok kumlu, sığ toprak yapısında, tarım yapılamayan mera olarak kullanılan, çedir denilen dikensi bitkilerle kaplı arazilerdir. VIII. sınıf araziler ise Seferihisar güneyindeki geniş sel yatağında görülür. Çok taşlı olan bu sahanın ekonomik hiçbir değeri yok gibi görünmesine rağmen, taban kesiminde mevcut kum ve çakılın inşaat sektöründe kullanılması bu kesimi ekonomik kılmıştır.

Ürkmez’in doğal güzellikleri

Ürkmez ilçesinde turizm potansiyelinin temel çekiciliklerini bugüne kadar doğal coğrafi özellikler oluşturmuştur. Bunları, kıyı ve deniz, iklim, termal sular, dağlar ve ormanlar olarak ayırmak mümkündür. Seferihisar’ın 60 km lik kıyı kuşağında, denize giriş noktası olarak birçok plaj bulunmaktadır. Kuzeydan güneye doğru: Azmak, Küçük Akkum, Büyük Akkum, Ekmeksiz, Bahadır, Çıfıtkalesi, Doğanbey-Peyamlı, İpekkum ve Ürkmez plajları sıralanmaktadır.Akkum ayrıca, ünlü bir sörf koyudur, dünyanın sayılı merkezleri arasında yer almaktadır

. 

Ürkmez Barajı Gölü çevresi Doğanbey kaplıcası ile birlikte değerlendirilebilecek doğal peyzaj değerleri çok yüksek bir alandır. Ürkmez sırtları doğal yapısı ve bitki örtüsü ile doğa yürüyüşleri için ideal bir ortamdır. Seferihisar Barajı çevresi makilik olup, ilçe merkezine yakın konumuyla, suya dayalı rekreasyonel potansiyele sahiptir.Seferihisar ilçe arazisinin yaklaşık % 50 sini ormanlar ve koruluklar oluşturmaktadır. Ormanlar büyük kısmıyla deniz ve kıyılarından uzakta iç kısımlardadır. Denizle kucaklaşan ormanlar ise rekreasyonel ihtiyaca cavap vemekte, günübirlik kullanımlara açık olarak halka ve turistlere hizmet vermektedir.

Karakoç Kaplıcaları

Seferihisar’ın 17 km güneydoğusunda, eski Kavakdere-Ürkmez yolu üzerindedir.Kaplıcaların Helenistlik, Roma ve Bizans dönemlerinde de ünlü olduğu bilinmektedir.
Ana kaynağın radyoaktivitesi 9,5 eman, çamur suyunun 4,7 eman, navazil suyunun da 8,7 ve 6,2 emandır. Kaplıcaların sularında karbondioksit, sodyum klorür ve bikarbonat bulunur.Banyo olarak kullanıldığında romatizma, deri hastalıkları ve raşitizme, içme olarak kullanıldığında ise mide ve bağırsak bozukluklarına iyi geldiği ifade edilmektedir.
Seferihisar’da turizmin en önemli doğal çekiciliklerinden biri de iklimdir. Akdeniz iklim özelliklerini taşıyan yöre, iklimin sıcaklık, rüzgar, nem, yağış vb. koşullarının kıyı turizmi için son derece olanaklı olması nedeniyle, uzun bir turizm sezonuna sahiptir. Nitekim, Haziran Eylül arası dört ay hava sıcaklıkları 20 C üzerinde, yine bu aylarda bulutlu günler yaz yağışları da yok denecek kadar azdır. Şüphesiz bu veriler, yaz turizminin garantisidir. Aslında Seferihisar’da kış ayları da turizmi kısıtlayacak, yolculukları ve konaklamaları etkileyecek olumsuz özellikler taşımamaktadır. Sözgelimi, en soğuk ay ortalaması Ocak’ta 8 C dir.
Bütün bu doğal kaynakların herbiri, Seferihisar’da turizmin çeşitli türlerde gelişme potansiyelinin çok yüksek olduğuna işaret etmektedir.Kıyı ve deniz turizmi dışında, termal sular; kaplıca turizminin veya daha geniş ifadesiyle sağlık turizminin, ormanlar, su kaynakları, dağlar, tepeler ise doğaya dayalı ekoturizmin eşsiz birer varlığıdır.

Gümüldür-Ürkmez arasında günümüzde Kısık adı ile bilinen yarımada üzerinde bulunan kent, 12 İon kentinden biridir. Lebedos’un anakaradaki arazisi, Kolophon ve Teos’un topraklarıyla kesilmiştir.
Lebedos çevresi İon güçlerine kadar Karyalıların işgalinde kalmıştır. Kentin ilk kuruluş yılllarına ait bilgiler yok ise de, varlığı M.Ö. 7.yüzyıldan itibaren bilinmektedir. Kent, M.Ö. 226’da Mısır firavunu II. Ptolemy tarafından ele geçirilmiş, bu işgal 60 yıl kadar sürmüştür.
Lebedos tarihinin en önemli olaylarından biri de önce Teos, sonra da Efes’ten kovulan ve bir süre Myonnesos’da barınan Dionysos artistlerin en sonunda buraya yerleşmeleridir. Strabo’nun, Lebedos’ta her yıl Dionysos şerefine şenlik ve yarışmalar düzenlendiğinden mahsetmesi; Dionysos artistlerinin bu kente kendi geleneklerinin yanı sıra bir canlılık getirdiğini de göstermektedir. Lebedos’ta bugüne kadar kazı yapılmadığından açıkça görülen kalıntılar çok azdır.

Karaköse

Karakoç Kaplıcalarına yaklaşık 1,5 km, Lebedos antik kentine 4 km uzaklıktaki harabelrin olduğu yere Karaköse denildiği gibi, halk arasında Karakisse şeklinde de söylenmektedir.Muhtemelen Hellenistik döneme tarihlendirilen, ancak araştırması henüz yapılamamış bir tapınak ve hamam kalıntısı bulunmaktadır.Çevrede yapılan temel kazılarında ortaya çıktığı gibi, buraya en yakın Hamamönü Kaplıcası’nın şifalı sularının hamama büzlerle getirildiği sanılmaktadır.

Ulaşım

Beldemize ulaşım İzmir Üçkuyular’dan ve İzmir Otogar’dan kalkan minibüslerle sağlanmaktadır. Yaz aylarında 07.15 – 22.00 saatleri arasında ulaşım mümkündür. Sefer sıklıkları ve araç kalkış saatleri ile ilgili sorularınız için aşağıdaki telefon numaralarını arayabilirsiniz.

Ürkmez – Üçkuyular Hattı : 0232 742 14 25
Ürkmez – Otogar Hattı : 0232 742 21 47